4.1.1 Unieke verdienstructuur
De inkomstenstructuur van STM is anders dan die van de meeste musea in Nederland. De bezoekers genereren via entreegelden, restaurants en winkels ruim 90% van het jaarlijkse budget. Subsidies bepalen slechts 6% van het STM-budget. Dit is zeer uitzonderlijk in Nederland, waar de meeste musea tot 50% van hun inkomsten uit subsidies halen. (Benchmark Museana)
4.1.2 Aantallen bezoekers – het maximaal haalbare
Als gevolg van de coronamaatregelen waren de musea en locaties van STM in 2020 een aantal weken gesloten in de periode maart/juni. En opnieuw in oktober en december 2020. In totaal zijn de musea in 2020 ongeveer 37 weken geopend geweest. Met uitzondering van de Oudheidkamer, die het gehele jaar gesloten bleef. De Vuurtoren heropende in september en was in 2020 dus minder dan 25 weken geopend.
De bezoekersaantallen van 2020 waren tot medio maart uitstekend. De wekenlange sluiting en beperking in aantallen zorgden echter voor een flinke terugval. De maximering van het aantal bezoekers in verband met de anderhalvemeter-voorschriften zorgde bij Ecomare en de Vuurtoren voor een kleinere capaciteit en daardoor een lager aantal bezoekers per dag.
Museum Kaap Skil had dankzij de drukke wintermaanden en een goed zomerseizoen toch een totaal van 40.278 bezoekers, tegenover 61.094 in 2019. Ecomare leverde flink in en ontving in 2020 150.186 bezoekers, tegenover 271.765 in 2019. Dit is een daling van 45%. De Vuurtoren eindigde het jaar met een extreme teruggang van maar liefst 80% in bezoekersaantallen: we ontvingen daar 22.878 bezoekers in 2020, tegenover 114.247 in 2019. De Oudheidkamer had helemaal geen mogelijkheden om bezoekers te ontvangen.
4.1.3 Entreeopbrengsten – fors lager
Vanzelfsprekend maakten de entreeopbrengsten in 2020 ook een duik omlaag. In 2020 bedroegen de totale entree-inkomsten € 1.952.000. Dat is 43,5% minder dan de entree-inkomsten in 2019. Het totaal aantal bezoekers was echter met 50% gedaald. De entreeopbrengst per bezoeker lag in 2020 dus iets hoger, wat een schrale troost is gezien het verlies.
4.1.4 Vooruitblik 2021
Ook in 2021 hebben we te maken met sluiting als gevolg van de maatregelen tegen COVID-19. De musea sloten medio december voor de derde maal de deuren. Deze keer voor een zeer lange periode. Heropening is in juni 2021 en een mogelijke sluiting later in 2021 of 2022 wordt niet uitgesloten. Dit betekent opnieuw onvermijdelijk lagere bezoekersaantallen dan in eerdere jaren. Opnieuw wordt alles in het werk gesteld om op een veilige manier zo veel mogelijk bezoekers in de musea te ontvangen.
Dankzij de inkomsten uit de NOW-regelingen van 2020 en het subsidievoorschot uit het Noodfonds van provincie Noord-Holland en Gemeente Texel, is de liquiditeit voor 2021 (ruim) voldoende om aan alle lopende verplichtingen te voldoen. Een verrekening van de voorschotten uit de verschillende steunmaatregelen is op termijn onvermijdelijk. STM verwacht dat de liquiditeit echter voldoende zal blijven. De continuïteit van de organisatie is in 2021 niet in gevaar. Indien in of na 2021 zich opnieuw een crisis voordoet vergelijkbaar met deze coronacrisis, is het voortbestaan in de huidige vorm echter niet gegarandeerd.
4.1.5 Brutowinst restaurants en winkels
Met de lagere bezoekersaantallen is de winst in de restaurants en winkels natuurlijk ook lager. Opvallend is wel dat de winkelomzet daalde met 33% bij een bezoekersaantal dat 50% lager was. De winkelverkoop per bezoeker is dan ook hoog geweest. Een mogelijke verklaring is dat bezoekers vooraf tickets hadden geboekt en betaald, waardoor zij meer genegen waren om een besteding in de winkel te doen. Voor de restaurants gaat deze redenering niet op. In de horeca had men ook nog eens te maken met een beperkt aantal beschikbare plaatsen.
4.1.6 Lasten
Veruit de grootste kostenpost – naast huisvestingskosten, afschrijvingen en publiciteits- en communicatiekosten van STM – wordt gevormd door het personeel. Hieronder worden de personeelskosten en huisvestingskosten kort belicht.
4.1.7 Personeelskosten
Voor 2020 was (opnieuw) een flinke fte-uitbreiding begroot, om voor diverse afdelingen versterking aan te trekken. Voordat deze investeringen in gang werden gezet, werd de organisatie echter ingehaald door de COVID-19 crisis. Daarmee zijn alle uitbreidingen direct on hold gezet om de groei in personeelskosten te beperken. De stichting had in het jaar 2020 in totaal 53,9 fte aan werknemers in dienst. Dat is lager dan de voorgaande jaren.
4.1.8 Huisvestingskosten
De huisvestingskosten vielen in 2020 € 222.000,- lager uit dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt doordat bij Ecomare gepland onderhoud aan het gebouw sinds 2014 wordt uitgesteld en toegevoegd aan de bestemmingsreserve egalisatie onderhoudskosten (€ 188.000,- in 2019 en € 77.000,- in 2018). Deze reserve is gevormd om de sterk schommelende kosten uit het meerjarenonderhoudsplan te egaliseren, zodat de jaarlijkse onderhoudskosten aan de gebouwen en installaties een gelijkmatiger beeld vertonen. De overige huisvestingskosten waren ook lager dan begroot. De voorziene verhoging van de erfpacht bij Ecomare en de verhoging van de huur van de Vuurtoren zijn nog niet doorgevoerd. Eind 2020 is een nieuwe erfpachtovereenkomst tot stand gekomen met Staatsbosbeheer. Er is sprake van een ingroeiregeling.
4.1.9 Interen op de reserves
In de loop van het jaar werd duidelijk dat er een stevige greep uit de reserves zou moeten worden gedaan. Ondanks de NOW-subsidies en een zeer welkome tegemoetkoming van de provincie Noord-Holland en gemeente Texel (bedoeld om de verliezen als gevolg van dalende bezoekersaantallen te dekken) schreef de stichting eind 2020 een operationeel verlies van € 238.000,-.
| Financiële ratio’s | 2020 | begroot | 2019 |
| 1. Bestedingsratio lasten | 85% | 86% | 84% |
| 2. Bestedingsratio baten | 77% | 108% | 90% |
| 3. Beheer- en administratiekosten | 11% | < 15% | 12% |
| 4. Kosten werving (in % van totaal baten) | 4% | 5% | 5% |
| 5. Kosten werving (in % van baten eigen fondsenwerving) | 30% | < 25% | 24% |
| 6. Solvabiliteit | 87% | > 40% | 87% |
| 7. Quick ratio | 275% | > 100% | 253% |
| 8. Current ratio | 283% | > 150% | 266% |
| 9. Personeelskosten | 57% | 53% | 59% |
De ratio’s voor dit jaarverslag zijn als volgt berekend:
De financiële ratio’s zijn als volgt berekend: