Uit Strategisch Plan 2016-2020:
In 2020 heeft STM een bijzonder museaal en educatief aanbod waarbij beleven, ervaren, delen en koesteren de uitgangspunten vormen. Alle locaties vernieuwen voortdurend om herhaalbezoek interessant te maken. Bij alle vernieuwingen (van collecties, museaal aanbod, activiteiten) staat de beleving voorop, wordt rekening gehouden met de kernwaarden en wordt gekeken hoe nieuwe initiatieven bijdragen aan delen (selfiespots) en uiteindelijk koesteren (impactmetingen).
We realiseren dit door onze collecties kwalitatief op peil te houden en door een mooi aanbod aan andere activiteiten. We meten dit voor Ecomare en Kaap Skil door middel van continu bezoekersonderzoek dat in 2016 opgezet is.
Ecomare: nieuwe schelpencollectie
In november 2018 kreeg Ecomare de schelpencollectie van Piet de Wolf. Deze bestaat uit een ladekast met ongeveer duizend bakjes, doosjes en glazen potjes, vaak met meerdere schelpen erin. In totaal bestaat de collectie dus uit duizenden schelpen. De Wolf heeft van alle schelpen de vindplaats en -datum zorgvuldig geadministreerd, waardoor deze collectie voor de wetenschap bijzonder waardevol is.
Museum Kaap Skil: nieuwe collectie in kaart
Van twee scheepswrakken is de gehele collectie geregistreerd, in samenwerking met Archeologie West-Friesland en Duikclub Texel. Deze wrakken zijn het Schervenwrak en het Leerwrak genoemd, naar de voornaamste inhoud ervan.
Oudheidkamer: museumregistratie
In april 2018 vond de audit plaats waarna de Oudheidkamer is erkend als geregistreerd museum. We kunnen nu de Museumjaarkaart voeren, meedoen aan landelijke acties en optimaal zicht houden op de collectie.
In het Strategisch Plan komt aan de orde dat vernieuwen van cruciaal belang is om (herhaal)bezoekers te trekken. In 2018 zijn er diverse tijdelijke tentoonstellingen geopend bij Museum Kaap Skil, Ecomare en de Oudheidkamer. Ecomare kreeg er twee ringelrobben bij. De dieren blijven een belangrijke publiekstrekker.
Ecomare: zeehondenopvang
Er werden in 2018 in totaal 71 zeehonden opgevangen. Dit waren 18 grijze en 53 gewone zeehonden.
Ecomare: vogelopvang en opvang andere dieren
In totaal werden 339 vogels en kleine zoogdieren opgevangen.
Dierverzorgers en vrijwilligers van Ecomare hebben met hun inzet een belangrijke bijdrage geleverd aan het herstel van ruim 500 zwanen, na een oliecalamiteit in de haven van Rotterdam.
In de herfst verzorgde SON-response op Ecomare een olievogel-basiscursus voor De Waddenvereniging. De dierverzorgers uit ons team en al onze olievogel-vrijwilligers hebben inmiddels het certificaat voor deze cursus op zak.
In december kwamen we in onze eigen vogelopvang voor een pittige uitdaging te staan. Binnen enkele dagen stroomden meer dan 20 oliekoeten binnen. Met hulp van vrijwilligers, extra assistentie van andere afdelingen en een enorme extra inspanning van het team dierverzorging hebben we deze klus geklaard.
Ecomare: de vaste levende collectie
In augustus zijn twee ringelrobben van Koninklijke Burgers Zoo naar Ecomare verhuisd. Van deze in het Noordpoolgebied levende zeehondensoort heeft Ecomare in het verleden ook een dier in de vaste groep gehad. Als dwaalgast komen ze wel eens in de Noordzee terecht en soms ook in de opvang.
Bruinvis Dennis werd in het najaar ernstig ziek. Dankzij de zorgvuldige monitoring, de maandenlange extra intensieve zorg van de dierverzorgers en de medicatie lijkt hij er weer bovenop te komen.
Ecomare: Bijententoonstelling
Op maar liefst 11 plekken in Nederland, waaronder Ecomare, kon men vanaf 15 april 2018 de Nederland Zoemt – een wilde bijen expositie bezoeken. Nog nooit eerder werkten zoveel musea samen om dezelfde expositie op hetzelfde moment toegankelijk te maken voor het Nederlands publiek. De expositie is gemaakt in opdracht van de SNNC: het samenwerkingsverband van natuurmusea in Nederland en was onderdeel van de landelijke campagne Nederland Zoemt.
Ecomare: Mini-expositie Vinvis
In augustus 2017 spoelde een vinvis van 20 meter aan op het strand vlakbij Ecomare. In deze mini-expositie ziet het publiek stap voor stap wat er met het dier is gebeurd. De imposante onderkaak hangt al in de expositie als belofte dat straks het hele skelet in Ecomare te zien is.
Museum Kaap Skil: Duiken in Details
Op 16 juni heeft de Texelse burgemeester Uitdehaag in Museum Kaap Skil de tijdelijke tentoonstelling Duiken in Details – Nieuwe puzzelstukjes uit het Palmhoutwrak geopend. De expositie liet een aantal niet eerder getoonde objecten uit het zeventiende eeuwse Palmhoutwrak zien. Gedeputeerde Cultuur Jack van der Hoek was namens de Provincie Noord-Holland aanwezig bij de opening.
Museum Kaap Skil: Ondergang van de Pieter Anthony (Schervenwrak)
Een schip vol scherven en spullen om een plantage mee op te bouwen. Dit troffen duikers in 2005 aan in de Waddenzee. Zij gaven het wrak de toepasselijke naam Schervenwrak. Bij Museum Kaap Skil werd op 13 juli een nieuwe tentoonstelling geopend over het Schervenwrak, de vondsten en het archeologisch en historisch onderzoek: De ondergang van de Pieter Anthony. In de tentoonstelling worden de vondsten van de duikers gepresenteerd tegen de achtergrond van de geschiedenis van de lading en de ondergang van het schip.
Museum Kaap Skil: Texel Dress Catwalk en tentoonstelling
Op 20 juli organiseerde Museum Kaap Skil een bijzondere modeshow als startschot voor een nieuwe tijdelijke tentoonstelling. Texelse modellen showden op het Waddenstrandje onder leiding van Aziz Bekkaoui creaties van internationale studenten van het AMFI (Amsterdam Fashion Institute). De ontwerpen zijn geïnspireerd op ‘de Jurk’, het prachtige zijden kledingstuk dat duikers van Duikclub Texel een paar jaar geleden boven water haalden. Van 22 juli t/m 4 november was in Museum Kaap Skil de gelijknamige tentoonstelling te zien met bijzondere ontwerpen en een aantal procesboeken die de studenten hebben gemaakt.
Museum Kaap Skil: Boten bij de vis
Museum Kaap Skil is een van de negen musea uit het Zuiderzeenetwerk die hebben bijgedragen aan de realisatie van deze tentoonstelling over Zuiderzeevissers. Doel van dit gezamenlijke project was de geschiedenis en cultuur van het Zuiderzeegebied zo goed mogelijk over te brengen. De tentoonstelling reist van januari 2018 tot en met januari 2020 langs acht musea uit het netwerk. De expositie was van 15 september tot 11 november 2018 te zien in Museum Kaap Skil.
Museum Kaap Skil: restauratie monumentaal Graanpakhuis afgerond
Op het terrein van Museum Kaap Skil staan drie Rijksmonumenten: een graanpakhuis, een wierschuur en molen De Traanroeier. De werkzaamheden aan het Graanpakhuis zijn gebaseerd op bevindingen van Monumentenwacht Noord-Holland. Subsidies van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de provincie Noord-Holland maken het werk mogelijk.
Oudheidkamer: restauratie van het pand, binnenwerk en de tuin afgerond
In 2017 is een start gemaakt met de restauratie van de monumentale Oudheidkamer met subsidie van de Provincie. Dit was hard nodig: de laatste officiële restauratie dateert uit 1973. Niet alleen het buitenwerk is aangepakt; ook de binnenkant én de tuin zijn volledig op de schop gegaan. In mei 2018 is de Oudheidkamer feestelijk geopend voor publiek.
Oudheidkamer: Goed gemerkt
Het was een langgekoesterde wens van een aantal Oudheidkamer-vrijwilligers om eens een tentoonstelling over merklappen te maken. Deze wens is met Goed gemerkt: drie eeuwen Texelse merklappen in vervulling gegaan. Op merklappen oefenden meisjes het borduren van letters, cijfers en patronen. Ze bevatten bijna altijd de initialen van de maakster en haar naasten en het jaartal waarin de lap gemaakt is. Als een lap binnen de familie is bewaard, kunnen de bij de initialen horende namen vaak via stamboomonderzoek achterhaald worden. Dit genealogische werk is uitgevoerd door Riek Bruin, die tevens alle bruiklenen regelde.
Vuurtoren: binnenwerk geschilderd
Het trappenhuis van de Vuurtoren wordt bijna jaarlijks voorzien van een frisse laag verf.
Vooruitblik 2019
In 2019 staat onderstaande op het programma:
In het kader van samenwerking:
In het kader van Unesco Werelderfgoed de Waddenzee:
In het kader van nieuwe collectie-items en vernieuwing:
In het kader van topvondsten en over het leven met de zee op Texel:
Excursies: aantal (buiten)programma’s (scholen/toeristen)
Toeristenprogramma’s: kleine daling
In 2018 zijn minder toeristenprogramma’s verzorgd dan in de twee jaren ervoor. Door werkzaamheden aan de dijk was een belangrijke locatie voor de wadprogramma’s van Ecomare niet bereikbaar. Er is zoveel mogelijk uitgeweken naar een alternatieve locatie. Dit zal ook gelden voor een groot deel van 2019.
Daling scholenprogramma’s
Bij de scholen zien we al jaren een teruggang. Dit komt niet alleen doordat er minder leerlingen zijn, maar ook omdat de gelden voor schoolreisjes zijn afgenomen. In 2018 kwamen er ook duidelijk minder Nederlandse scholen naar Ecomare dan in de jaren ervoor. Sluiting van een van de locaties voor wadprogramma’s speelt hierin mee.
Educatie Museum Kaap Skil
Museum Kaap Skil heeft een divers aanbod aan educatieve activiteiten, zoals een juttersverhaal, een verhaal bij de maquette van de Reede van Texel of de scheepskist van een jongen die meevoer op een VOC-schip. Daarnaast kunnen (school)groepen het programma ‘Help de conservator’ boeken, of een rondleiding door het museum. In 2018 is het educatief aanbod verbeterd, is samengewerkt met andere aanbieders en actiever doorverwezen vanuit Ecomare. Boekingen worden centraal verwerkt in het boekingsprogramma Recras, waardoor beter kan worden doorverwezen en de resultaten beter bijgehouden.
Nieuwe programma’s
Ecomare heeft in 2018 programma’s op maat aangeboden aan de Texelse scholen. Een nieuw programma voor bezoekers was ‘Achter de schermen bij Ecomare’. Bij Kaap Skil werd het programma ‘Mooi aangekleed’ ontwikkeld, rondom de jurk die is opgedoken uit de Waddenzee.
Vooruitblik 2019
Aansluitend bij de wereldwijde trend zal Ecomare in 2019 binnen de bestaande programma’s meer aandacht besteden aan plastic in zee. Ook het thema Werelderfgoed Waddenzee zal nadrukkelijker aandacht krijgen.
Museum Kaap Skil: museumactiviteiten
In Museum Kaap Skil is een groot aantal vrijwilligers actief die het museum levend maken door het demonstreren van diverse ambachten, het vertellen van verhalen, het maken van muziek of het geven van deskundige uitleg. Bovendien worden geregeld creatieve activiteiten georganiseerd zoals het maken van een jutterstuk of een scheepsvlag.
Ecomare: museumactiviteiten
De activiteiten in het museum bestaan uit de strandvondstenkar, het zeelaboratorium en een walvispraatje of walviskist. De suppoosten verzorgden in 2018 in totaal 576 museumactiviteiten. Op diverse momenten opende een kunstenaar een inloopatelier in het restaurant van Ecomare.
Ecomare: extra activiteiten
Tijdens de ‘Shark week’ in juni waren er extra activiteiten over haaien bij Ecomare. In de herfstvakantie gaf kunstenares Monica Maas een workshop zeehond tekenen en in de kerstvakantie werd een gezellige zeehondenspelletjesdag georganiseerd. In de vakanties is verschillende keren een snijsessie gehouden door een van onze biologen, of was een wetenschapper aanwezig in het museum.
Ecomare en Museum Kaap Skil: Walvisdagen
Op 8 augustus was bij Ecomare van alles te ontdekken over walvissen: de dieren, hun leefwijze en bedreigingen. Op 9 april stond bij Museum Kaap Skil de geschiedenis van de walvisvaart centraal.
De Walvisdagen vallen onder de Walvisweken, die een initiatief zijn van Het Scheepvaartmuseum, WWF, Museum In ’t Houten Huis, Plastic Whale, Ecomare, Museum Kaap Skil en Zaans Museum.
Ecomare: speurtochten
Er zijn twee themaspeurtochten door het museum van Ecomare aangeboden: een winterspeurtocht en een griezelspeurtocht.
Ecomare: presentaties
De dierverzorgers gaven 1.815 zeehond-, bruinvis- en aquariumpresentaties, verzorgden rondleidingen achter de schermen en een aantal uitzetacties.
Ecomare: Texelse scholen
Ecomare biedt jaarlijks een educatief programma aan voor de Texelse scholieren. Dit kan in alle musea, zowel binnen als buiten. In 2018 werd voor diverse groepen een speciaal programma op maat ontwikkeld en uitgevoerd.
Ecomare: laatste zomerkamp
In 2018 werd voor de laatste maal een zomerkamp georganiseerd door Ecomare. Voor de 34 jeugdige deelnemers en zeven begeleiders was dit een zeer geslaagde week.
Activiteiten in het kader van Unesco Werelderfgoed Waddenzee
Ecomare: Ambassadeurs van Werelderfgoed Waddenzee
Namens de Stichting Waddencentra is Ecomare trekker van het project Ambassadeurs van Werelderfgoed Waddenzee (2014-2018). Doelgroepen zijn de schippers van de bruine vloot, watersporters (zowel degenen die de Waddenhavens aandoen als degenen die droogvallen) en wadloopgidsen. Het project is een samenwerking met de Waddenvereniging.
Overige activiteiten
Museum Kaap Skil heeft op de ‘Texelstroom’ een varende tentoonstelling ingericht in de vitrines in de Noordzee-zaal. Belangrijke aspecten uit de maritieme geschiedenis van Texel worden belicht, de herkomst van de scheepswrakken in de Waddenzee en vondsten van duikers.
Museum Kaap Skil: lezingen
Op 23 oktober gaf archeoloog Wytze Stellingwerf een lezing voor kinderen over het aardewerk dat in het Schervenwrak is gevonden. Op aansprekende wijze vertelde hij wat hij heeft ontdekt aan de hand van de duizenden scherven die de duikers uit het wrak hebben gehaald.
Op vrijdag 28 december gaf professor Maarten van Bommel twee lezingen over het onderzoek naar de schat uit het Palmhoutwrak. Hij gaf een totaaloverzicht over de verschillende onderzoeken die worden uitgevoerd; onderzoeken die gaan over het schip, de lading en hoe om te gaan met deze delicate vondsten.
Museum Kaap Skil: nieuw educatief programma rond ‘de Jurk’
Er is prachtige replica gemaakt van de koninklijke opgedoken 17e-eeuwse jurk uit het Palmhoutwrak. De replica wordt gebruikt voor een nieuwe activiteit bij Kaap Skil; Mooi aangekleed. Door een paspop of persoon met de juiste maat aan te kleden, ontdekken bezoekers hoe de jurk gedragen werd.
Oudheidkamer: lezingen over merklappen
In augustus en september verzorgde Riek Bruin lezingen bij de tentoonstelling over Texelse merklappen.
Oudheidkamer: Workshops en wandelingen
Er zijn enkele kruidenworkshops georganiseerd; tevens een aantal rondwandelingen door Den Burg ‘In de voetsporen van Aagje Luijtsen’.
Oudheidkamer, Museum Kaap Skil en Vuurtoren: Open Monumentendag
Het thema van de Open Monumentendag was ‘Europa’. De Oudheidkamer verwelkomde tijdens de Open Monumentendag 279 mensen. De vrijwilligers zorgden voor een gastvrij onthaal. Bij Museum Kaap Skil werden 879 bezoekers verwelkomd.
De Open Monumentendag op de Vuurtoren was een groot succes. 716 bezoekers hebben de toren beklommen en konden ook het optiek bekijken waar René Vas van het Kustlichtmuseum uit Hoek van Holland uitleg gaf.
| Indicatoren publiekstevredenheid | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
| Zoover Ecomare | 8,3 | 8,4 | 8,4 | 8,4 |
| Enquête Ecomare (vanaf voorjaar 2017 door merkenstrateeg Beerda) beoordeling totaal | 8,4 | 8,5 | 8,7 | 8,9 |
| Enquête Ecomare Net Promotor Score (Beerda) | 51,8 | 50 | ||
| Enquête Museum Kaap Skil (Beerda) | 8,6 | 8,8 | – | |
| Enquête Museum Kaap Skil Net Promotor Score (Beerda) | 61,5 | – | ||
| Zoover Museum Kaap Skil | 8,2 | 8,2 | 8,2 | 8,9 |
| Zoover Vuurtoren | 8 | 8 | 8 | 8,8 |
| Enquête Vuurtoren (Beerda) | 7,5 | – | ||
| Oudheidkamer metingen | opzetten |
De publieksbeoordelingen in Zoover zijn voor Museum Kaap Skil en de Vuurtoren flink gestegen ten opzichte van 2017. De waardering voor Ecomare blijft onverminderd goed.
In 2018 werd het bezoekersonderzoek door Beerda vervolgd. Helaas zijn er bij Museum Kaap Skil te weinig enquêtes ingevuld om betrouwbare uitspraken te kunnen doen. Op de Vuurtoren is het bezoekersonderzoek niet voortgezet. De Net Promotor Score (NPS) voor Ecomare is hoog te noemen, ook ten opzichte van de sector (uit continu bezoekersonderzoek). De NPS geeft weer hoe waarschijnlijk het is dat bezoekers het museum zouden aanbevelen aan anderen. Voor meer valide uitspraken moet langer en op grotere schaal bezoekersonderzoek worden gedaan. In 2019 wordt bekeken of dit via een ander onderzoeksbureau wordt uitgezet.